GAMAK
De gamak is de overgang tussen tonen binnen een raga. Er zijn zeer veel manieren waarop men zo'n overgang kan maken. Men kan stijgen of dalen in toonhoogte, men kan trillend, bevend, of glijdend en bijna onopgemerkt van toon wisselen. Al deze verschillende manieren maken het mogelijk een groot aantal verschillende emoties en stijlen uit te drukken.

GHARANA
De gharana is de traditie van familiescholen in Hindoestaans Noord-India. Deze scholen zouden opgericht zijn door de Moghul Sultan Akbar. Er wordt gezegd dat deze scholen hun muzikale traditie vanaf de 16e eeuw onveranderd hebben doorgegeven. De gharana's staan in India in hoog aanzien.
De meest gewaardeerde vertegenwoordigers van deze traditie zijn Ali Akbar Khan, Pandit Ravi Shankar, Sri Vilayat Khan, de Dagar Brothers en Sri Ram Narayan.

GHAZAL
De ghazal is een karakteristieke liedvorm binnen de Hindoestaanse muziek. De ghazal is afkomstig uit Perzië, maar is in de loop der eeuwen volledig in de Indiase muziekcultuur opgenomen. De ghazal lijkt nog het meest op de ons bekende westerse liedvormen.

GHETTO
Ghetto is de benaming voor verarmde achtergestelde wijken in grote steden, meestal bewoond door specifieke bevolkingsgroepen. Vaak gaat het om vervallen oudere wijken in het centrum of aan de rand van de stad.

GNAWA
De Gnawa van Marokko zijn de afstammelingen van zwarte slaven uit Mali en andere Afrikaanse landen. Als bevolkingsgroep zijn zij in de minderheid in Marokko. Op het moment dat deze Afrikanen naar Marokko zijn gebracht, hebben ze natuurlijk hun eigen oorspronkelijke Gnawa muziek meegenomen.

GRAFFITI
Graffiti is naast breakdance, rap en DJ-en één van de vier basiselementen van de hiphopcultuur. De eerste moderne graffiti ontstaat al in de vroege jaren 1960. Maar het wordt vooral in de tweede helft van de jaren 1970 een ware rage in New York. Jeugdbendes bakenen er hun domein af door de naam van hun bende op zoveel mogelijk plaatsen achter te laten. Later wordt graffiti een manier voor kansloze jongeren om in eigen kring roem en respect te verwerven: hoe riskanter en drukker de plek waar je je naam achterlaat, hoe meer status je er aan kunt ontlenen. Graffiti als belangrijk onderdeel van de hiphop wordt nog eens benadrukt door de invloedrijke film 'Wildstyle'.

GRIOT
De griot muziek wordt ook wel jeli genoemd. De griot is een rondreizende verhalenverteller uit West-Afrika, die zijn verhalen over belangrijke gebeurtenissen uit de geschiedenis of over belangrijke personen vaak begeleidt met de kora. In het begin zijn deze vertellers vaak in dienst van de hofhouding en zingen zij lofliederen op de vorst.
Hun muziek is gebaseerd op herhalende melodieën waarop wordt geïmproviseerd.
Moderne bands als Bemebeya Jazz en Les Ambasadeurs en de Rail Band uit Mali bouwen op deze traditie voort.

GSIDA
De Gsida is een Arabische liedvorm bestaande uit een lied met refrein in vraag- en antwoordvorm. De Gsida vormt de basis van de melhoun.

HARMONIE
Harmonie is in de muziek een zeer relatief begrip. Wanneer we een losse melodie horen voegt ons brein daar automatisch bepaalde harmonieën aan toe. Deze geven ons een gevoel van muzikale schepping en richting. Daarom voelen wij ons ongemakkelijk als we 'verkeerde' of 'valse' tonen of plotselinge sprongen in het ritme horen. Wat wel of niet bij elkaar zou passen is echter niet alleen afhankelijk van de muziekcultuur waar men uit voortkomt, maar heeft ook te maken met gewenning. Harmonie is cultureel bepaald. Momenteel levert de combinatie van verschillende 'systemen van harmonie" juist heel veel soorten nieuwe muziek en klank op. Deze zouden voor onze voorvaderen absoluut niet om aan te horen geweest zijn, maar ze betekenen wel een verrijking die over de grenzen van culturen heen kan gaan.

HINDI
Hindi is de taal die in India het meest gesproken wordt.

HOMOFONIE
Letterlijk betekent homofonie 'gelijkstemmigheid'. Bij homofonie zijn in een meerstemmige compositie alle stemmen ondergeschikt aan de melodiestem. Deze stemmen begeleiden dus en hebben enkel een ondersteunende functie. Veel popmuziek is homofoon.

HOUSE PARTY
Houseparty's zijn feesten waarop housemuziek gedraaid wordt door verschillende DJ's. In de jaren 1980 worden veel van deze feesten vanwege gebruik van XTC en door overlastproblemen vaak illegaal op geheime locaties gegeven. Deze 'illegale' feesten worden pas zeer kort van tevoren met behulp van flyers (kleine uitgedeelde briefjes) bekend gemaakt. Dit zorgt voor een belangrijk aandeel in de aantrekkingskracht van deze party's.
Met het steeds groter worden van de feesten en de grip die de overheid en commercie er op krijgen maken deze party's in de Jaren 1990 plaats voor enorme mega-festijnen.

HUMAN BEATBOX
Human beatbox staat naast rap, breakdance, graffiti en DJ-en wel bekend als het vijfde element van de hiphop. Het wordt aan het begin van de jaren 1980 aan de vier elementen toegevoegd. Human beatbox betekent letterlijk 'menselijke drummachine'. Beatboxers bootsen met hun mond een drummachine na. Deze vaardigheid begint eigenlijk als ondersteuning van de rapper. Om te kunnen rappen heb je immers een ritme nodig en dat is niet altijd voorhanden. Met behulp van een human beatboxer kan je op elke straathoek een show opvoeren zonder dat je daarvoor dure apparatuur nodig hebt. Al snel gaat dit human beatboxen een eigen leven leiden. Zo baart Doug E. Fresh in 1984 opzien met 'The Show'/'La Di Da Di', een spectaculair staaltje human beatbox dat voor een gehele generatie beatboxers een voorbeeld zou zijn. Andere bekende namen zijn Buffy (Fat Boys), Biz Markie en Rahzel (The Roots).

IDOFOON
Een idofoon is een slaginstrument waarbij het geluid ontstaat door het slaan op vast materiaal zoals hout of metaal. 'Idofoon' betekent letterlijk 'eigen toon'.

JANITSAREN
De Janitsaren waren de keurtroepen van de Sultan van Turkije. Zij behoren tot de Alevitische gemeenschap.

JONGERENCULTUUR
Jongerencultuur is een beweging waarbij jongeren een karakteristiek maar binnen hun groep identiek patroon van kledingvoorschriften, muziek, taal, omgangsvormen etc. hanteren en naar buiten toe als zodanig uitermate herkenbaar zijn. Jongerenculturen zetten zich vaak tegen een gevestigde orde of moraal af. Ze kunnen tot een ware rage (met alle commerciële gevolgen vandien) leiden. Voorbeelden van jongerenculturen zijn de gabbers, rock'n rollers, punkers en hiphoppers.

KEMAL ATATÜRK
Kemal Atatürk is de heldennaam voor Mustafa Kemal, die leefde van 1880 tot 1938. 'Atatürk' betekent 'Vader van alle Turken' en verwijst naar de 'vaderlijke rol' die hij voor zijn land gespeeld heeft. Kemal is al een oorlogsheld wanneer na de Eerste Wereldoorlog het Ottomaanse Rijk uiteen begint te vallen. Hij speelt een grote rol in het bereiken van onafhankelijkheid voor Turkije. Hij is in 1923 de stichter van de Turkse Republiek. Hij voert sterke hervormingen in waardoor staat en religie van elkaar worden losgemaakt en waardoor het land wordt opengesteld voor westerse invloeden. Hij besteedt echter ook grote aandacht aan het Turkse erfgoed. Hij is dan ook van groot belang voor de opleving en het behoud van onder andere de Turkse volksmuziek.

KHARAJA
Samen met de raga en tala is de kharaja karakteristiek voor de Indiase muziek. De kharaja is de grondtoon die onafhankelijk van het ritme in de gehele compositie aanwezig is om een bepaalde sfeer of emotie mee te geven.

KHYAL
De khyal is een karakteristieke vorm binnen de Hindoestaanse muziek, die in de 18e eeuw uit de dhrupad en dhamar is ontstaan. Aan het hof van de Moghul vorsten ontstaat meer ruimte voor versiering en vrijheid in de muziek. Zo kan men door middel van improvisaties meer gevoelens uiten. De lichtvoetige en fantasierijke khyal geldt vanaf die tijd als norm voor de klassieke zangtechniek.

KLASSIEKE MUZIEK
Klassieke muziek komt voort uit de traditionele muziek van een bepaalde cultuur. klassieke muziek is een geheel van regels en specifieke afspraken die, in de loop der eeuwen tot een vast voorgeschreven vorm hebben geleid. Klassieke muziek wordt daarom wel eens als statisch en ouderwets gezien. Toch zijn binnen de voorgeschreven regels enorme variaties mogelijk.

KOPSTEM
Een kopstem is een hoog stemgeluid waarbij slechts een deel van de stembanden wordt gebruikt.

KRITI
De kriti is de karakteristieke vorm binnen de Indisch-Karnatische muziek. De kriti wordt in de 19e eeuw geperfectioneerd ; tekst en melodie worden opnieuw gecombineerd tot een zeer complexe structuur. Vaak gaat het om religieuze liederen die zijn samengesteld uit aparte delen die maar enkele facetten van de raga laten horen. In het gehele lied wordt echter enorm uitgebreid de hele raga afgewerkt, waarbij men uiteindelijk het hele bereik van alle tonen laat horen.

LAMT FEEST
Het Lamt feest is een Arabisch feest dat gegeven wordt om iemands terugkeer van een bedevaart te vieren.

LSD
LSD is de afkorting van de wetenschappelijke naam voor een chemische drug die in de jaren 1950 in de Verenigde Staten van Amerika wordt ontwikkeld. LSD heeft een grote invloed gehad op de psychedelische kunst en muziek. De hippies uit de jaren 1960 hebben er op grote schaal gebruik van gemaakt. Velen hebben geloofd dat dit zogenaamde wondermiddel de wereld zou veranderen. Maar in werkelijkheid is LSD een zeer gevaarlijk middel met even schadelijke effecten als andere drugs. De grote risico's van het gebruik van dit middel hebben er voor gezorgd dat het in het uitgaansleven snel uit de mode is geraakt.

MAGHREBIJNEN
Maghrebijnen is de benaming voor de bewoners van de drie zogenaamde Maghreb-landen (Marokko, Algerije en Tunesië) in Noord-Afrika. Hier kunnen verschillende volkeren onder vallen, zoals de Gnawa en de Berbers uit Marokko, de Bedoeïen uit Algerije en de in de Maghreb wonende Arabieren.

MAKAM
De makam is het karakteristieke melodieverloop van de Turkse (klassieke) sanat muziek. Uitgangspunt is dat de begin -en eindtoon van een melodie benadrukt worden, evenals de toonomvang en de belangrijke tonen binnen deze melodie. De makam is vergelijkbaar met de raga in de Indiase muziek.

MARABOUT
Marabout is een Arabische term voor een Heilige.

MALI RIJK
Het oude Manding of Mali Rijk wordt in de 12e eeuw opgericht door Sundjata Keita en houdt stand tot de 18e eeuw. Het omvat de huidige West-Afrikaanse landen Mali, Gambia, Senegal, Guinee-Bissau en Guinee. Binnen dit Afrikaans Islamitische Rijk komen vele volkeren en culturen bij elkaar. Men spreekt er drie talen: Maninka, Bamana en Mandinka, afkomstig van de drie gelijknamige volken die het Manding Rijk vormen. In de loop der eeuwen kennen alle drie deze groepen hun eigen culturele ontwikkeling. Deze kan verschillen door contacten met buurvolken en deels door verschillende koloniale en post-koloniale ervaringen.

MANDINKA
De Mandinka is een volk dat deel heeft uitgemaakt van het West-Afrikaanse Mali Rijk en de gelijknamige taal spreekt. Mandinka is de taal en muziekstijl van het huidige Senegal en Gambia.

MANINKA
De Maninka is een volk dat deel heeft uitgemaakt van het West-Afrikaanse Mali Rijk en de gelijknamige taal spreekt. Maninka vertegenwoordigt de meest klassieke stijl van de Manding cultuur. Het is de taal en muziekstijl van Mali.

MARRONS
Marrons zijn de afstammelingen van slaven afkomstig uit West-Afrika. Zij ontsnappen in Suriname naar het regenwoud en mengen zich met de daar wonende Indianen.

MC
MC is de afkorting voor 'Master of Ceremony', letterlijk de 'ceremoniemeester'. De MC vermaakt het publiek met zijn ritmische verhalen of raps terwijl de DJ de platen draait en met behulp van mixen en scratchen de tracks aan elkaar plakt. Belangrijkste instrument van de MC is zijn microfoon.

MELODISCH THEMA
Een melodisch thema is de terugkerende melodie binnen een muziekstuk. Het thema kan uitgewerkt of in variatie de basis vormen van een compositie en als bindend element het geheel bij elkaar houden.

MEMBRAFOON
Een membrafoon is een slaginstrument waarbij het geluid ontstaat door te slaan op een gespannen vel (membraan). Traditionele instrumenten zijn bespannen met dierenhuiden; moderne membrafonen hebben vaak een vel van kunststof.

MEVLEVI ORDE
De Melevi orde is een Soefi kloosterorde bekend vanwege de zogenaamde derwisjen die er deel van uitmaken.

MIX
Een mix is letterlijk een vermenging van meerdere (muzikale) elementen tot een nieuw geheel met behulp van een mengpaneel of mengtafel. Wanneer men hiervoor bestaande mixen gebruikt spreekt men ook wel van een remix.

MOGHULS
De Arabische Moghuls hebben het Noorden van India geregeerd van 1526 tot 1658. Onder het bewind van de Islamitische Grootmoghuls ('Keizers') beleeft het Noorden van India een periode van grote bloei en rijkdom. Onder Sultan Akbar zouden de beroemde gharana's of familiescholen zijn opgericht die garant staan voor de oude Hindoestaanse klassieke muziektraditie. Uiteindelijk gaat het Moghul Rijk door de lange oorlogen met het Hindoestaanse Zuiden in de 17e eeuw ten onder.
De Islamitische aanwezigheid in het Noorden leidt tot het bestaan van Soefi Orden en het ontstaan van de Pakistaanse qawwali muziek.
De tegenstelling tussen Hindoe's en Moslims heeft India vanaf deze tijd verdeeld en leidt tot de latere opsplitsing tussen het Hindoestaanse India en het islamitische Pakistan.

MONOTOON
Monotoon betekent letterlijk 'met één toon'. Bij monotone zang zingt men constant op dezelfde toonhoogte. Dit in tegenstelling tot polyfone zang, waarbij een melodie bestaat uit een reeks van tonen met verschillende toonhoogten.

MOREN
Moren is de benaming voor Arabieren uit Noord-Afrika die in de 12e eeuw van daaruit Andalusië (in Zuid-Spanje) binnen zijn gevallen. Ze stichten daar hun eigen mengcultuur van Europese en Afrikaans-Arabische invloed. Zo ontstaat daar in Zuid-Spanje de Arabisch-Andalusische muziek. In de 15e eeuw worden de Moren uit Spanje verdreven. Ze nemen hun Arabisch-Andalusische muziek en cultuur mee terug naar Noord-Afrika.

MOTOWN
Motown is een beroemde platenmaatschappij uit Detroit, genoemd naar de autoindustrie die in de jaren 1960 nog de stad beheerst. Het label richt zich vooral op zwarte soulmuziek en weet artiesten als Marvin Gaye, The Supremes en The Temptations wereldberoemd te maken.

MOUSSEM FEEST
Het Moussem feest is een Arabisch feest om de verjaardag van een Marabout of een bruiloft te vieren.

Volgende Pagina